Odpowiedź na powyższe pytanie brzmi: Tak. W zasadzie możnaby na tym etapie zakończyć dalsze czytanie, jeśli jednak chcesz dowiedzieć się więcej o kaucji, jej wariantach, powodach stosowania to zapraszamy do lektury.
Zacznijmy od wyjaśnienia słowa kaucja (łac. cautio – środek ostrożności, rozwaga).
Kaucja jest to określona kwota, której celem jest zabezpieczenie roszczeń w przypadku niewywiązania się bądź niedbałego wykonania umowy. Może być wykorzystywana na pokrycie ewentualnych strat.
Swego czasu bardzo popularne rozwiązanie w wypożyczalniach wszelkiego typu. W wypożyczalniach samochodów, zwłaszcza sportowych i luksusowych, zyskała złe opinie z racji nadużyć, których dopuszczali się właściciele. Wielokrotnie na rynku można było usłyszeć informacje o tym, że ktoś dokładnie nie udokumentował istniejących już uszkodzeń na aucie przed wynajmem, a następnie przy zwrocie auta został o nie posądzony, a kaucja została zatrzymana.
Takie postępowanie spowodowało, że wiele osób niechętnie korzystało, a wręcz omijało wypożyczalnie, które stosowały kaucje. Właściciele wielu wypożyczalni podjęli decyzję o wycofaniu kaucji albo zdecydowali się na podniesienie cen w wariantach, gdzie jej nie wpłacano.
Czy kaucja faktycznie zabezpiecza wynajmującego?
Pierwsze pytanie, jakie pojawia się w przypadku kaucji, to – jak kwota rzędu kilku procent wartości samochodu ma zabezpieczyć wypożyczalnię? Sprawa jest bardziej złożona. Nie możemy traktować kaucji tylko z perspektywy tych kilku tysięcy złotych, które pozostają do dyspozycji właściciela wypożyczalni na wypadek złamania warunków umowy. Element psychologiczny tego zabezpieczenia również ma ogromne znaczenia. Po pierwsze, skutecznie odstrasza osoby, które już wynajmując auto wiedzą, że chcą złamać ogólnie przyjęte zasady. Mamy tu na myśli np. wyłączanie kontroli trakcji w celu przysłowiowego „upalania” z ang. burnout czy wjazd na tor wyścigowy. Zapisy stosowane w umowach często nakładają kary na takich najemców, którzy przekraczają ustalone przez wypożyczalnię reguły, co pozwala skutecznie pobrać karę właśnie z kaucji.
Drugim aspektem psychologicznym jest stosowany zapis o udziale w szkodzie do pewnego poziomu powstałych zniszczeń w samochodzie z winy wynajmującego. Posiadanie kaucji pozwala na skuteczniejsze egzekwowanie opłat na wypadek np. zarysowania zderzaka czy urwania dokładki. Powód stosowania udziału własnego w umowach to nie tylko gra psychologiczna mająca na celu okiełznać potencjalne sportowe zapędy wynajmującego na drogach publicznych, ale narzędzie, które pozwala utrzymać szkodowość często bardzo drogiej polisy w formule RAC (Rent A Car) w ryzach. Nawet najmniejsze uszkodzenia wpływają na koszty polisy dla wszystkich samochodów w wypożyczalni w kolejnych latach. Ubezpieczyciel przelicza co roku ryzyko i proponuje adekwatną do niego stawkę.
Przykład.
Wypożyczalnia posiada flotę o wartości 8 000 000 zł. Aktualna stawka ubezpieczenia AC od wartości samochodu to 5% z klauzulą wynajmu zarobkowego. W skutek zgłoszenia kilku drobnych szkód i jednej poważniejszej, w kolejnym roku ubezpieczyciel proponuje przedłużenie ubezpieczenia flotowego na stawce 6%. Koszt ubezpieczeń dla wypożyczalni w kolejnym roku zwiększy się o 80 000 zł.
Czy mnie na to stać?
O ile czasami jest możliwy wynajem Forda Mustanga bez kaucji z racji np. popularności i dostępności tego samochodu w wypożyczalniach, o tyle wielu właścicieli decyduje się na wprowadzenie kaucji przy droższych modelach bądź przy wynajmie samochodu, który np. został wycofany z produkcji a jest pożądany na rynku. Przykładem takich aut jest Abarth 595 czy 695, których następca jest wyłącznie elektryczny. Innym przykładem będzie Dodge Challenger czy Chevrolet Camaro, których produkcja w wersjach z silnikiem V8 dobiega końca. Słusznym wydaje się założenie, że bezpieczniejszym jest wynajem samochodu osobie, którą stać na zapłatę depozytu np. w formie 3000, 5000 czy 10 000 zł na rzecz zabezpieczenia najmu samochodu o wartości np. 400 000 zł. Kaucja ogranicza dostępność osobom, które na wypadek uszkodzenia auta nie będą w stanie pokryć strat z tym związanych. Szczególnie dotkliwą jest sytuacja, w której pojazd prowadzi osoba pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. W efekcie ubezpieczyciel na pewno nie wypłaci odszkodowania za powstałe uszkodzenia, a właścicielowi pozostaje roszczenie z majątku najemcy na drodze sądowej (o ile jakikolwiek posiada).
Preautoryzacja czyli nowoczesna kaucja
Do czasu skutecznego zaimplementowania technologi płatności przy użyciu kart płatniczych w terminalach kaucja przeważnie pobierana była w formie gotówki. Na dalszym etapie pojawiły się przelewy. W dzisiejszych czasach powszechne użycie płatności bezgotówkowych pozwala na zablokowanie odpowiedniej sumy będącej kaucją na karcie debetowej bądź kredytowej. Takie rozwiązanie umożliwia skuteczne wykorzystanie kaucji na zasadach określonych w umowie na wypadek złamania jej warunków. W przypadku wypożyczalni aut sportowych ma jeszcze drugie dno. Karta płatnicza, która jest imienna pozwala dodatkowo zweryfikować najemcę, a fakt posiadania np. karty kredytowej, której wydanie przez bank wiąże się z podstawową weryfikacja przyszłego właściciela jest dodatkowym bezpiecznikiem.
Różnice między kaucją a preautoryzacją
Oba te sposoby mają ten sam cel, różnią się jednak istotnym szczegółem. Preautoryzacja polega na zablokowaniu określonej kwoty na koncie najemcy, bez konieczności pobierania środków. W momencie zwrotu pojazdu bez uszkodzeń kwota zostaje zwolniona i wraca do dyspozycji czasami w ciągu kilku godzin, a czasami po 14 dniach. Czas odblokowania środków nie jest zależny od wypożyczalni a jedynie od wystawcy karty. Inaczej wygląda sprawa w przypadku kaucji. Środki wpłacane są w formie przelewu bądź w gotówce i trafiają na konto bądź do kasy wypożyczalni. Zwrot następuje najczęściej w tej samej formie.
Zalety i wady tych rozwiązań
Głównym elementem różniącym preautoryzację i pobranie kaucji w formie gotówki bądź przelewu jest dostępność stosowania wybranej metody. O ile przelew czy wpłatę może wykonać każdy, o tyle preautoryzacja może być stosowana tylko wobec najemców, którzy posiadają kartę debetową bądź kredytową. Decyzję o wyborze formy ewentualnego zabezpieczenia, a co za tym idzie ograniczenia dostępności samochodów określonej grupie najemców, podejmuje właściciel. Są jeszcze wypożyczalnie, które nie obligują najemcę do posiadania karty płatniczej czy wpłaty kaucji na etapie wynajmu. Ponoszą one jednak ryzyko, że w przypadku np. nawet najdrobniejszego uszkodzenia i jednoczesnego porzucenia samochodu będą musiały pokryć koszty napraw w pierwszej kolejności z własnej kieszeni, a dochodzenie ewentualnego odszkodowania (pod warunkiem wypłacalności najemcy) może nastąpić tylko na drodze sądowej. Co raz częściej spotykamy się jednak ze stosowaniem jednego z opisanych wyżej zabezpieczenia.
O co powinien zadbać i co powinien wiedzieć najemca wypożyczający auto z kaucją?
- Przede wszystkim nie wpłacaj kaucji przed zapoznaniem się i podpisaniem umowy !!! To w niej, bądź w ogólny warunkach wynajmu czy regulaminie wynajmu, które są załącznikiem do umowy będą informacje o tym, na jakich zasadach i w jaki sposób ma być wpłacona kaucja czy też użyta preautoryzacja. W umowie konieczne zapoznaj się ze zdarzeniami, opłatami bądź karami, które będą skutkowały potrąceniami z wpłaconej bądź zablokowanej kwoty. Sprawdź też po jakim czasie zwłaszcza w przypadku wpłaty gotówkowej czy przelewowej jest zwracana kaucja, aby nie było to dla Ciebie zaskoczeniem, że środki np. wrócą po 30 dniach, a są Ci potrzebne wcześniej. W przypadku preautoryzacji zdarzają się banki, które zwalniają środki dopiero po 14 dniach ale jest to rzadkie i często znacznie wcześniej, a w przypadku niektórych nawet w ciągu kilku godzin ponownie możesz dysponować zablokowaną wcześniej kwotą.
- Jeśli wpłacasz kaucję w formie gotówkowej zadbaj aby w umowie była informacja, że podpisując ją właściciel wypożyczalni kwituje odbiór kaucji. Jeśli takowych zapisów nie ma zadbaj aby nawet na kartce wydający pojazd potwierdził wpłatę gotówki o danej wysokości na poczet danego wynajmu. Jeśli masz do czynienia z pracownikiem, a w umowie nie ma stosownych zapisów wymagaj danych, które pozwolą Ci jednoznacznie zidentyfikować osobę, której tą kaucję wpłacasz (nr dowodu, pesel, adres zamieszkania). A najlepiej poproś o kontakt z właścicielem/managerem i wyjaśnienie sytuacji. Znane są nam przypadki, że pracownik po przyjęciu kaucji (odpowiedni dużej, bądź kilku) nie stawiał się następnego dnia w pracy.
- Jeśli nie masz zaufania do danej wypożyczalni, jest to Twój pierwszy wynajem albo po prostu chcesz być zabezpieczona(y) przy podpisywaniu protokołu odbioru pojazdu jak i jego zdawaniu wykonaj dokładne oględziny i możliwie szczegółowo wykonaj zdjęcia, które będą Twoim zabezpieczeniem na wypadek konieczność weryfikacji momentu powstania uszkodzenia. Szczególnie powinna uczulić Cię sytuacja, w której widzisz uszkodzenia na aucie, a w protokole nie są one naniesione. Zadbaj aby poza zdjęciami wpisać do protokołu wszystkie główne uszkodzenia, które zdołasz zauważyć. Wykonaj również zdjęcia środka o ile to możliwe. Auto powinno być wydawana i zwracane czyste po to, aby zarówno najemca jak wynajmujący nie mieli wątpliwości co do stanu powłoki lakierniczej czy wnętrza pojazdu. Jeśli oddasz brudny samochód, o ile przewiduje to umowa, wynajmujący ma prawo wykonać oględziny dopiero po wyczyszczeniu auta.
- Staraj się przemieszczać bezpiecznie adekwatnie do umiejętności i warunków drogowych. Parkuj w miejscach gdzie ryzyko uszkodzenia auta np. w galerii handlowej będzie mniejsze. Nie jedź przyklejona(y) do pojazdu przed Tobą, aby ewentualne kamienie wydostające się spod kół nie spowodowały uszkodzeń powłoki lakierniczej bądź nie uszkodziły szyby. Zwróć uwagę na ograniczenia wynikające z umowy. Nie wyłączaj kontroli trakcji jeśli wypożyczalnia ma odpowiednie zapisy w umowie, aby nie narazić się na ewentualne nieprzyjemności. Parametry samochodu wypożyczanego są często monitorowane przez GPS.
Podsumowanie
Czy wynajem samochodu sportowego bez kaucji jest możliwy? A i owszem. Czy będzie to możliwe w przypadku każdego modelu. Szczerze wątpimy. Nie znamy wypożyczalni, która zwłaszcza przy drogich samochodach nie pobiera kaucji bądź nie wykonuje preautoryzacji. Jesteśmy przekonani, że przedstawiliśmy argumenty przemawiające za stosowaniem kaucji. Dla osób, które w uczciwy sposób chcą korzystać z przyjemności jakim jest wynajem samochody sportowego, kaucja będzie zupełnie obojętna. Przyczynia się do utrzymania tych wyjątkowych samochodów w nienagannym stanie. Jeśli zdarzy Ci się mimo wszystko jakaś szkoda z Twojej winy (nawet najlepsi kierowcy popełniają błędy) to ogromne znaczenie będzie miało, gdzie wypożyczasz auto. W poważnej i renomowanej wypożyczalni dojście do konsensusu w kwestii finansowania naprawy nie powinno stanowić żadnego problemu. Każda szanująca się wypożyczalnia posiada odpowiednie ubezpieczenia, które na wypadek większych szkód pozwalają znacząco ograniczyć odpowiedzialność. Pomimo, że wynajem bez kaucji może wydawać się atrakcyjny dla klientów, wprowadzenie kaucji jest skutecznym narzędziem pozwalającym częściowo ograniczać ryzyko z jakim wiąże się prowadzenie wypożyczalni aut sportowych i luksusowych.
